مصاحف عثمانیمصاحف عثمانی، مصاحف تهیه شده توسط خلیفه سوم را می‌گویند. ۱ - تعریفبه منظور پایان دادن به اختلافات میان مصاحف و نیز اختلاف قاریان در چگونگی قرائت و ضبط کلمات، مصحف‌هایی به دستور عثمان تهیه و به بلاد اسلامی فرستاده شد تا ملاک و معیاری برای سایر مصاحف باشد. از این رو به «مصاحف عثمانی» و « مصحف امام » شهرت یافتند. ۲ - تاریخ کتابتتاریخ دقیق کتابت این مصحف‌ها معلوم نیست؛ ولی آن چه مسلم است، این مصاحف میان سال‌های ۲۵ -۳۰ ق نوشته شده‌اند. عثمان همراه هر یک از مصاحف-که به بلاد معروف می‌فرستاد- شخصی را که حافظ قرآن بود، و قرائت او با گونه قرائت مصحف هماهنگی داشت گسیل می‌کرد، و یا شخص خاصی را در همان بلاد برای قرائت مصحف، معین می‌کرد. لذا زید بن ثابت را مقرئ مصحف مدنی ، عبدالله بن سائب را مقرئ مصحف مکی ، مغیرة بن شهاب را مقرئ مصحف شامی ، ابوعبدالرحمن سلمی را مقرئ مصحف کوفی ، و عامر بن عبدالقیس را مقرئ مصحف بصری قرار داد. ۳ - مهم‌ترین ویژگی‌های مصاحف عثمانی۱. همانند سایر مصاحف صحابه ، سور طوال (بلند) مقدم بر سور قصار (کوتاه) و به ترتیب کنونی قرآن مجید بوده است؛ ۲. فاقد هرگونه علامت، اعراب و نقطه گذاری برای تعیین نوع حرف و حرکت آن و همچنین فاقد هرگونه علامتی دال بر تقسیمات قرآن بوده‌اند؛ ۳. غلط‌های املایی و ناهمگونی کلمات در رسم الخط آنها وجود داشت. ۴ - مصاحف عثمانی در حال حاضرمصاحف عثمانی از همان ابتدا مورد توجه و استقبال مسلمانان سراسر جهان اسلام قرار گرفت؛ اما اندک اندک پس از پیدایی تغییر و تحولات در خط و کتابت ، تحت الشعاع مصاحف پس از خود واقع شد که دارای امتیازاتی نسبت به مصاحف عثمانی بودند؛ تا جایی که امروزه اثری از این مصاحف عثمانی در دست نیست. [۱]
شاهین، عبد الصبور، تاریخ القرآن، ص۱۲.
[۲]
صغیر، محمدحسین علی، تاریخ القرآن، ص۹.
[۴]
رامیار، محمود، تاریخ قرآن، ص ۴۵۹-۴۷۱.
[۵]
حمد، غانم قدوری، رسم المصحف دراسة لغویه تاریخیه، ص ۱۰۷-۱۲۸.
۵ - عناوین مرتبطتعداد مصاحف عثمانی ؛ اختلاف مصاحف . ۶ - پانویس
۷ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «مصاحف عثمانی». |